Είναι καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών και Λατινικών στο Μετς της Γαλλίας. Είναι τραγουδοποιός, ο ράπερ ILLEGY. Είναι αθλητής. Είναι ο Γάλλος Grégoire Schmitzberger ή ο Γρηγόρης, όπως συστήνεται στην Κυπαρισσία και την Τριφυλία, όπου ζει τις διακοπές του και όλες τις υπόλοιπες άδειες από τη δουλειά του, κάθε χρόνο. Για τον πολυσύνθετο Grégoire, όπως και τον αδελφό του Alexander, είχα ακούσει πάρα πολλά εδώ και περίπου 20 χρόνια από τον Όμιλο Φίλων της Νέδας. Έλεγαν ότι ήταν απίστευτα ακούραστοι και γρήγοροι στο πέρασμα του ποταμού. Εντελώς τυχαία τους γνώρισα φέτος, στη θάλασσα στην Ελαία.
Η συζήτηση με τον Grégoire άνοιξε ορίζοντες αναζήτησης. Μας είπε για το τρέξιμο και τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη, για την Τριφυλία και την Κυπαρισσία ως σταυροδρόμι πολιτισμών, για τους 70 στους 100 μαθητές στο γαλλικό δημόσιο Γυμνάσιο όπου είναι καθηγητής οι οποίοι επιθυμούν να μάθουν Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, για τη ζωή στη Γαλλία, για το τι θα ήθελε να έχει η Κυπαρισσία και η Τριφυλία…
Η συζήτηση με τον Grégoire άνοιξε ορίζοντες αναζήτησης. Μας είπε για το τρέξιμο και τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη, για την Τριφυλία και την Κυπαρισσία ως σταυροδρόμι πολιτισμών, για τους 70 στους 100 μαθητές στο γαλλικό δημόσιο Γυμνάσιο όπου είναι καθηγητής οι οποίοι επιθυμούν να μάθουν Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, για τη ζωή στη Γαλλία, για το τι θα ήθελε να έχει η Κυπαρισσία και η Τριφυλία…
Συνέντευξη στον Σταύρο Μαρτίνο*
Ο Grégoire Schmitzberger ζει στο Μετς της Γαλλίας και είναι 37 ετών. Ο πατέρας του είναι ποιητής, η μητέρα του και ο αδελφός του δικηγόροι. Ο παππούς του, εργαζόμενος σε επιχείρηση κρυστάλλων, είχε κερδίσει το χάλκινο μετάλλιο στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1900. Γενικά η οικογένειά του έχει καλλιτεχνική φλέβα. Η σύντροφός του είναι από την Κυπαρισσία αλλά ζει και εργάζεται αυτή την περίοδο στο Παρίσι.
-Τι σας έφερε στην Κυπαρισσία;
Γνωρίζω την Κυπαρισσία από παιδί. Πρώτος τη γνώρισε ο πατέρας μου. Ήρθε πρώτη φορά το 1973. Του άρεσε πάρα πολύ. Όχι μόνο η Κυπαρισσία, όλη η Τριφυλία. Έτσι ήρθαμε με τον αδελφό μου.
-Τον πατέρα σας τι τον έφερε στην Κυπαρισσία;
Ο πατέρας του πατέρα μου είχε έναν Έλληνα φίλο στη Μασσαλία, τον κ. Βουκάκη και έμαθε από εκείνον λίγα Ελληνικά. Έτσι έβαζε στο σπίτι ελληνικά τραγούδια, που του πατέρα μου του άρεσαν πάρα πολύ. Κάποια στιγμή γεννήθηκε στον πατέρα μου η επιθυμία να έρθει στην Ελλάδα. Είχε ακούσει για την Τριφυλία, για την Ολυμπία, για την Πύλο και σε ηλικία 18 χρονών ήρθε πρώτη φορά. Φαίνεται ότι η περιοχή που τον τράβηξε πιο πολύ ήταν η Κυπαρισσία και η Τριφυλία γενικότερα.
-Μου κάνει εντύπωση που μιλάτε για την Κυπαρισσία και την Τριφυλία μαζί.
Συζητάμε μερικές φορές με τον πατέρα μου για την Τριφυλία γιατί μας κάνει εντύπωση ότι πρόκειται για τρεις φυλές που συμβιώνουν σε έναν τόπο. Είναι κάτι πολύ ενδιαφέρον που ξεφεύγει από την έννοια του δίπολου.
-Έχετε αποκτήσει πια μόνιμη στέγη στην Κυπαρισσία;
Ναι, εδώ και 20 χρόνια έχουμε αγοράσει ένα σπίτι στην Πάνω Πόλη της Κυπαρισσίας. Ο πατέρας μου δεν ζει μόνιμα εδώ, είμαι μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας.
-Εσάς τι σας τραβάει στην περιοχή;
Νομίζω η ψυχή αυτής της περιοχής. Δεν ξέρω πως ακριβώς να το πω, είναι μια προσωπική βιωματική σχέση.
Η Κυπαρισσία είναι μια περιοχή που μου δίνει έμπνευση δημιουργίας. Ασχολούμαι με τον αθλητισμό, το τρίαθλο, και τη μουσική και δεν ξέρω γιατί αλλά όταν πηγαίνω στην Κυπαρισσία για τρέξιμο -που πηγαίνω δύο φορές τη μέρα- παίρνω έναν ρυθμό που με βοηθάει να βρω μελωδίες. Χωρίς να θέλω να παραστήσω τον καθηγητή επισημαίνω ότι αυτό που μου συμβαίνει με το τρέξιμο στην Κυπαρισσία το έχει γράψει ο Πλάτωνας, στον φιλοσοφικό του διάλογο “Τίμαιος”, στην παράγραφο 88γ, ότι δηλαδή η άθληση είναι το καλύτερο μέσο για να δημιουργήσει η ψυχή. Όντως εδώ στην Κυπαρισσία νομίζω ότι έχω γράψει τις καλύτερες δημιουργίες μου. Τώρα το πως και το γιατί δεν μπορώ να το εξηγήσω ακριβώς, είναι το βουνό, η θάλασσα, το φως, ο αέρας, όλα αυτά μαζί. Σε άλλα μέρη της Ελλάδας που έχω πάει δεν είναι το ίδιο.
-Πηγαίνετε και σε άλλα μέρη;
Ναι, ναι, αλλά μ’ αρέσει εδώ. Εδώ που είμαστε απέναντι από τη Σικελία, τη Συρακούσα. Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών. Και το νιώθω αυτό. Είναι το σταυροδρόμι των Φράγκων, των Βενετών, των Οθωμανών. Τέτοιο σταυροδρόμι είναι και η Κυπαρισσία, χρειάζεται όμως να ψάξεις λίγο για να το νιώσεις. Εδώ υπάρχει μια ανοιχτωσιά και το όνομα της Ευρώπης βρίσκει τη σημασία του.
Ο Grégoire Schmitzberger με φόντο πίνακες της Βασιλικής Μπινιώρη
-Στη Γαλλία διδάσκετε Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά. Υπάρχει ενδιαφέρον γι’ αυτά τα μαθήματα;
Είναι μάθημα επιλογής και ναι, τα παιδιά το επιλέγουν.
Υπήρχε χρονιά που είχαμε στην Α’ Γυμνασίου 100 μαθητές και οι 70 είχαν ζητήσει να κάνουν Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά. Δυστυχώς ήμουν ο μόνος καθηγητής που έκανε αυτά τα μαθήματα και δεν υπήρχε δυνατότητα να επιλέξουμε πάνω από 60 μαθητές.
-Πως το εξηγείτε αυτό το ενδιαφέρον τον Γάλλων μαθητών για τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά;
Τα παιδιά έχουν αντιληφθεί ότι η Αρχαία Ελληνική γλώσσα τα βοηθάει να εκφράζονται με ακρίβεια και ότι η γλώσσα αυτή αποτελεί μια από τις βάσεις πολλών επιστημών. Ξέρουν ότι η Αρχαία Ελληνική είναι σημαντική για τη φιλολογία αλλά ότι θα τα βοηθήσει και στα μαθηματικά και στη φυσική και στη χημεία, στα πάντα.
Το έλεγε και ο Αϊνστάιν ότι εάν δεν ήταν φυσικός θα ήταν φιλόλογος Αρχαίων Ελληνικών.
-Και αυτό συμβαίνει στη Γαλλία, σε μια εποχή που οι ανθρωπιστικές επιστήμες δεν θεωρούνται τόσο ελκυστικές όσο οι φυσικές επιστήμες και η τεχνολογία…
Ναι και χαίρομαι γι’ αυτό.
-Είστε επαγγελματίας αθλητής;
Όχι. Θα ήθελα αλλά δεν ζω απ’ αυτό. Στη Γαλλία ήμουν σε ομάδα σκυταλοδρομίας και είχαμε βγει δεύτεροι στη χώρα στα 4Χ800. Το άθλημά μου τώρα είναι το Spartan Race, το οποίο προέρχεται από την Αμερική και είναι τρέξιμο με εμπόδια. Αν και ο αρχαίος Σπαρτιατικός τρόπος δεν είναι αυτός που προτιμώ, το Spartan Race μου αρέσει και πριν λίγο καιρό συμμετείχα σε αγώνες στις Άλπεις. Το Νοέμβριο θα γίνει το παγκόσμιο πρωτάθλημα στη Σπάρτη. Έχω κάνει την εγγραφή μου και μακάρι να έρθω να αγωνιστώ.
-Στη Σπάρτη, στο άγαλμα του Λεωνίδα, γίνεται και ο τερματισμός του αγώνα “Σπάρταθλον”...
Ναι, είναι πολλά χιλιόμετρα! Για τα γόνατα είναι δύσκολο.
-Φέτος έχετε λάβει μέρος σε αγώνες εδώ στην περιοχή;
Μέχρι τώρα έχω τρέξει σε αγώνες στο Σιδηρόκαστρο, στη Χώρα και στην Αρχαία Φιγαλεία.
-Πως τα πήγατε;
Στο Σιδηρόκαστρο ήρθα 1ος στα 4 χιλιόμετρα και την επόμενη μέρα έτρεξα στη Χώρα, 8 χιλιόμετρα και ήρθα 3ος. Στην Αρχαία Φιγαλεία έτρεξα στον Επικούριο Δρόμο, που είναι νομίζω ο πιο δύσκολος, 15 χιλιόμετρα και ήρθα 3ος.
-Τρέξιμο συνεχώς λοιπόν, ο αθλητισμός είναι συνυφασμένος με τη ζωή σας.
Είναι αυτό που σας είπα, ο αθλητισμός μου δίνει το ρυθμό. Μερικές φορές όταν τρέχω και με πιάνουν περίεργες σκέψεις γυρνώ στον Αριστοτέλη και την πραγματεία του “Ηθικά Νικομάχεια”. Εκεί μιλάει για τον “αγαθόν χρόνον” και το πως γεμίζεις αυτή τη στιγμή που σου δίνει ο χρόνος. Με αυτές τις σκέψεις, τρέχοντας, μπαίνω στη διαδικασία της αυτοσυνειδησίας. Έτσι το να τρέχω είναι ένας τρόπος να ζήσω, να αποφύγω τον θάνατο. Ίσως όμως να είναι ένας τρόπος να πάω πιο γρήγορα στον θάνατο. Δεν ξέρω…
-Πως αισθανθήκατε για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι;
Πρώτα απ’ όλα θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Ελλάδα, στην οποία γεννήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ήταν τιμή για το Παρίσι που τους φιλοξένησε.
Αισθάνομαι τιμή, είναι ευχαριστημένος και θεωρώ ότι πήγαν πολύ καλά.
-Μπόρεσε η Γαλλία να προβάλει την κουλτούρα της;
Σε ένα βαθμό ναι. Η τελετή έναρξης θα μπορούσε να είναι και διαφορετική αλλά έχω θετική εντύπωση.
Ήταν πάντως ένα μεγάλο στοίχημα να γίνει η έναρξη στην πόλη, έξω από το στάδιο. Κάποιοι είχαν προβλέψει ότι μπορεί να συμβούν εφιαλτικές καταστάσεις αλλά δεν έγινε τίποτα τέτοιο. Συγχαρητήρια σε αυτούς που είχαν την ευθύνη και τα κατάφεραν. Ξέρω και έναν επαγγελματία από την Κυπαρισσία που δούλεψε με την ΕΡΤ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και είπε ότι ήταν ό,τι καλύτερο είχε δει μέχρι τότε.
-Η ζωή στη Γαλλία πως είναι; Οι άνθρωποι εκεί θα ζουν καλύτερα απ’ ότι εδώ.
Και στη Γαλλία περνάει ο κόσμος δυσκολίες. Δεν φαίνεται ίσως στο εξωτερικό. Κάθε φορά όμως που βλέπω τις δυσκολίες που περνάμε εμείς στη Γαλλία σκέφτομαι τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, όπως ακόμα και στις χώρες της Σκανδιναβίας, οι οποίες βρίσκονται πολύ ψηλά σε όλα τα επίπεδα. Η αλήθεια είναι στη Γαλλία είμαστε μια χαρά και δεν το λέω από σοβινισμό. Νομίζω είμαι τυχερός που ζω εκεί.
-Εδώ στην Ελλάδα μεταδίδεται, κυρίως από τα μέσα ενημέρωσης, μια εικόνα ίσως και αναρχίας που επικρατεί ανά διαστήματα στην Γαλλία, με συνεχείς απεργίες, διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες, συγκρούσεις με την αστυνομία.
Δεν θα έλεγα αναρχία. Ίσως είναι η παράδοση της γαλλικής ψυχής στην αντίδραση. Οι Γάλλοι αντιδρούν εύκολα, δεν νομίζω όμως ότι υπάρχει αναρχία στη Γαλλία, αντικειμενικά δεν υπάρχει. Κάποιες δυσκολίες όμως μερικές φορές ναι υπάρχουν σίγουρα.
-Τι πιστεύετε για τον πόλεμο στην Ουκρανία και για τη διαμάχη Ισραήλ-Παλαιστίνης;
Θα πρότεινα να πάμε όλοι μαζί να δούμε την Ειρήνη του Αριστοφάνη.
Δεν θέλω να πω κάτι άλλο, είναι περίπλοκα θέματα που δεν αναλύονται στο πλαίσιο μιας συνέντευξης
-Σήμερα οι Γάλλοι τι εικόνα έχουν για την Ελλάδα και τους Έλληνες;
Η εικόνα της Ελλάδας στη Γαλλία είναι πολύ καλή και όχι μόνο για τις διακοπές. Υπάρχει η σχέση της συμμαχίας και οι κοινές μας ρίζες για ελευθερία. Όντως στη Γαλλία όλοι τρελαίνονται για την Ελλάδα, τους Έλληνες, την ελληνική κουλτούρα, τη μυθολογία που τη μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο. Κάθε παιδί στη Γαλλία κάτι ξέρει από την Ελλάδα.
-Για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό τι άποψη έχετε;
Θετική άποψη. Θα μπορούσε ο πολιτισμός να στηρίζεται ακόμη περισσότερο στη βάση που υπάρχει από την κληρονομιά της ιστορίας.
-Στην Τριφυλία, στην Κυπαρισσία υπάρχει κάτι που να σας ενοχλεί, να σας πειράζει;
Θα μου άρεσε να υπάρχουν εδώ χώροι πολιτισμού, ένα θέατρο, ένα μουσείο. Βλέπω σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από την Τριφυλία σε μουσεία στο Λονδίνο, στην Αθήνα, στη Χώρα αλλά εδώ στην Κυπαρισσία δεν υπάρχει κάτι για να παρουσιαστούν και να τα γνωρίσει πιο πολύς κόσμος. Δεν κάνω κριτική, λέω τι θα μου άρεσε. Υπάρχουν σημαντικοί καλλιτέχνες που κατάγονται από εδώ ή ζουν εδώ, όπως ο Βασίλειος Δημητρακάκης, ο Ζαν Ιβ, ο Τάσος Αριδάς και πολλοί άλλοι. Όλοι αυτοί θα έπρεπε να βρεθούν μαζί σε κάποιο χώρο πολιτισμού στην περιοχή.
-Το καλύτερο ελληνικό φαγητό κατά τη γνώμη σας ποιο είναι;
Η γλώσσα σας!
-Η καλύτερη παραλία;
Ο Άη Γιαννάκης!
-Ο Έλληνας ή η Ελληνίδα μουσικός που σας αρέσει πιο πολύ;
Ο Γενίτσαρης!
-Ο αθλητής ή η αθλήτρια από την Ελλάδα;
Ο Εμμανουήλ Καραλής και από την αρχαιότητα ο Μίλων!
-Ο Έλληνας ή η Ελληνίδα σύγχρονη λογοτέχνης;
Ο Ελύτης!