Υπάρχει ένα πανέμορφο ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού, που λέγεται Κυπαρισσία, το oποίο λίγοι Κυπαρισσιώτες γνωρίζουν, ενώ θα έπρεπε όλοι!...
Το έγραψε ο ποιητής στην Κυπαρισσία, 4 Σεπτεμβρίου 1950, σε μικρή
-σχετικά- ηλικία, 29 ετών. Είναι από τα πρώιμα ποιήματά του, ‘ελαφρύ’ θα λέγαμε, σε σχέση με τα ‘ακαταλαβίστικα’ και ‘βαρειά’ επόμενα ποιήματά του.
Και –πράγμα σπάνιο για τον Κατσαρό- είναι έμμετρο(!), έχει ρυθμό(!), σαν να ζητάει να αποκτήσει και μουσική !!. Πώς (?) δεν το πρόσεξαν οι φίλοι του Κατσαρού, μελωδοί και συνθέτες : Θεοδωράκης και Μαρκόπουλος , που μελοποίησαν πολλά άλλα ποιήματά του... Η πιο πιθανή εξήγηση είναι πως αυτό το ποίημα-τραγούδι απευθύνεται σε λίγους, μόνο σε Κυπαρισσιώτες…
Ας το απολαύσουμε:…
Κ υ π α ρ ι σ σ ί α
Εδώ που πρώτα ανάσαιναν μύρο τα περιστέρια
εδώ που λαμπαδιάζανε τα πρώτα μου φτερά,
όπως αρχαίο άγαλμα με τα κομμένα χέρια
μου γνέφει μια χαρά
Τα ρόδα ψάχνω για να βρω κάποιου χαμένου ονείρου.
Ο ποταμός εστέρεψε και σκούζουν τα σκυλιά ∙
Τώρα στους δρόμους φύτρωσαν γυμνοί σταυροί τ’ απείρου
με τα νεκρά πουλιά.
Οι φίλοι μας χαθήκανε με τα γαλάζια μάτια.
Δεν έχουν πιά χίλιες φωνές τα κάστρα φωτεινά.
Γκρεμίστηκαν τα πέλαγα σε σκοτεινά παλάτια
χαμένα μακρυνά.
Κι’ έμεινα μόνος ∙ Γύρω μου σωπαίνουνε οι τάφοι.
Σωπαίνουνε τα μάτια μου απάνω στα νερά.
Λούφαξε πιά το γέλιο μου σα τρομαγμένο ελάφι
στα δάση τα νεκρά.
Αχ, την καμπάνα ποιός θαρθεί μ’ ασήμι να χτυπήσει?
Ποιός άνεμος ξεσηκωτής θα φτειάξει μια καρδιά,
την πόλη ετούτη , τη νεκρή να την γλυκοξυπνήσει
την πόλη τη βαρειά.
Να φύγουν οι τυφλές σκιές από τα περιβόλια.
Μάγισσες να χορεύουνε γυμνές με το φεγγάρι,
καράβια μ’ ολομέταξα πανιά σ’ αραξοβόλια
να καρτεράν οι φάροι
Αχ, να γινόταν κάποτε να ραντιστεί μ’ αστέρια
και νάλοιωνε το μπόϊ μου στα σκοτεινά νερά.
Οι μέρες σου ατέλειωτα θάτανε καλοκαίρια
Κυπαρισσία κυρά.
σχόλια
-- Βρήκαμε το ποίημα στο Βιβλίο: Κυπαρισσιώτικη Ανθολογία, εκδ. 1976, του Στάθη Παρασκευόπουλου, όπου υπάρχουν και άλλα ποιήματα για την Κυπαρισσία.
--Χρησιμοποιήσαμε μονοτονικό, για να το κάνουμε πιο προσιτό στον αναγνώστη. Κρατήσαμε ,όμως τη ορθογραφία του, κι ας έχει ένα λάθος (ίσως τυπογραφικό): η λέξη νάλοιωνε, το σωστό είναι νάλιωνε ή νάλειωνε (από το λειώνω=κάνω λείο). Ένα δεύτερο λάθος είναι πως το μακρυνά θέλει γιώτα, μακρινά. Όσο για το: θα φτειάξει, είναι σωστό, από το ρήμα φτειάνω-ευθειάνω-ευθειάζω =το κάνω ευθύ. Σήμερα η γραφή έχει απλοποιηθεί: φτιάχνω.
--Ο δεύτερος τίτλος του ποιήματος θα μπορούσε να είναι: Κυπαρισσία κυρά.
--Είναι δύσκολο να μελοποιηθεί όλο το ποίημα, είναι πολύ μεγάλο. Ωστόσο είναι πανεύκολο να γίνει τραγούδι η πρώτη στροφή, μαζί με τις 3 τελευταίες , που είναι χαρούμενες και ελπιδοφόρες...
και ο Δεσπότης ΣΤΕΦΑΝΟΣ, έγινε ποιητής για την Κυπαρισσία!!!
Στο ίδιο αυτό βιβλίο του Παρασκευόπουλου, υπάρχει στην π ρ ώ τ η θ έ σ η, και ένα ποίημα, που έγραψε ο προηγούμενος Δεσπότης ΣΤΕΦΑΝΟΣ!!!
Κυπαρισσία
Σε σένα μ’ έστειλε ο Θεός
το Θρόνο για να στήσω.
Επίσκοπός Του ταπεινός,
-στους τόσους μέσα πιο μικρός-
ήρθα να σ’ ευλογήσω.
Μου δείχνεις με τη θάλασσα
τ’ Απείρου καλωσύνη
και του «Ψυχρού» η κορυφή
-συνομιλία μου κρυφή-
Σινά για με έχει γίνει
Να παίρνω θέλω εντολές
-Μωυσής δεν είμαι. Μην το λές-
για τα παιδιά σου, Πόλη!
Ο Κύριος από ψηλά
σε μένα σκύβει και μιλά
κι εγώ σου δίνω την ευχή
απ΄ την καρδιά μου όλη.
Κυπαρισσία λαχταρώ
αστέρι νάσαι λαμπερό
μεσ’ την Επισκοπή μας,
κι όλοι, να ζήσω για να ιδώ,
να γίνονται οι σκοποί μας.
Κυπαρισσία, σού ‘ψαλλα
τον ύμνο το μεγάλο.
Δόξαζε πάντα το Θεό
και τράβα εμπρός, προχώρει εμπρός,
δεν έχεις δρόμον άλλο.
Σχόλια:
-- Το έγραψε στις 28-6-75, κατά παραγγελία, επί σκοπού, μόλις έμαθε πως ο Παρασκευόπουλος ετοίμαζε βιβλίο με ποιήματα για την Κυπαρισσία.
--Παρατηρούμε μία εκ του ασφαλούς ψευτοταπεινότητα που παριστάνουν πως έχουν όλοι οι ‘θεόσταλτοι’: ‘κάθομαι στο θρόνο, αλλά είμαι ο πιο μικρός’, ‘συνομιλώ κρυφά με το Θεό , όπως ο Μωυσής, αλλά μην το λέτε, είμαι λίγο μικρότερος’, ‘ο Κύριος μου μιλά από ψηλά’, κλπ.
--Βλέπουμε, επίσης, μια αδέξια ομοιοκαταληξία: σκοποί-επισκοπή.
--Ας συγκρίνει ο καθένας τα συναισθήματα που νοιώθει διαβάζοντας ξανά και ξανά τα δύο ποιήματα. Και ας κάνει ψυχογράφημα, δικό του, και των 2 ποιητών.
κι ο καθένας μπορεί να γίνει ποιητής…!!!
Ε, αφού έγραψε κι ο πρώην δεσπότης ποίημα για την Κυπαρισσία, ας αναφέρουμε κι εμείς ένα, που γράφτηκε αυθόρμητα, στην Άνδρο, τέλη Σεπτεμβρίου του 17, υπό δύσκολες συνθήκες, και ύστερα από σύνδρομο στέρησης της όμορφης πόλης, της Κυπαρισσίας…
Είναι τόσο μικρό, σαν επίγραμμα πάνω σε τάφο…
ΑΡΚΑΔΙΑ – ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ
Πέντε χιλιάδες ψυχές,
οι ίδιες
πέντε χιλιάδες χρόνια
παλαιοί παλιάνθρωποι κυπαρισσιώτες
-και μας αρέσει που είναι έτσι…-
οι χειρότεροι άνθρωποι
στην καλύτερη πόλη.-
antoniosantonopouloskyparissia.blogspot.gr
υστερόγραφα:
1. --Πήγε κάποιος στα βιβλιοπωλεία της Κυπαρισσίας να αγοράσει ένα οποιοδήποτε βιβλίο του Μ. Κατσαρού, για δώρο. Δεν βρήκε σε κανένα!!!
2. -- Ο προηγούμενος δεσπότης είχε μικρή ικανότητα στον γραπτό λόγο, σε αντίθεση με τον προφορικό όπου είχε κάτι το μαγικό… Ακόμα και σήμερα τον μιμούνται διάφοροι λαϊκοί τύποι, το στυλ που μιλούσε, και όλοι γελάμε.
3. --Ο Στέφανος γεννήθηκε το 1915, το ‘39 είχε γίνει διάκος, ενώ σπούδαζε Θεολογία, κι έτσι ‘λούφαρε’, δεν πήγε στον πόλεμο του ‘40 . Ο Κατσαρός γεννήθηκε λίγο μετά, το 1921, είχε πάει στον πόλεμο και μετά έγινε αντάρτης…
Ο Στέφανος ζούσε ζάπλουτος, άλλωστε είχε κατηγορηθεί για πολλές οικονομικές ατασθαλίες (εκτός από τις ερωτικές…) Ο Κατσαρός έζησε συνεχώς στην πείνα…
Ο Στέφανος ήτανε συντηρητικός ακροδεξιός, και υποστηρικτής της χούντας.
Ο Μιχάλης Κατσαρός ήταν έμπρακτος αναρχοαριστερός πατριώτης.
4. –Η Κυπαρισσία , εκτός από το πιο πολυζωγραφισμένο κάστρο, έχει και τα πιό πολλά ποιήματα που γράφτηκαν για πόλη! - πάνω από 100.(!)
Να εκδοθούν σ’ ένα νέο βιβλίο, με βάση αυτό το βιβλίο του Παρασκευόπουλου.
Κι όσο για το ποίημα αυτό του Κατσαρού, ας αθλοθετήσει ο Δήμος Τριφυλίας έναν διαγωνισμό μελοποίησης αυτού του εξαίρετου ποιήματος.