google.com, pub-4409140963597879, DIRECT, f08c47fec0942fa0 Φτιάξε και συ το ΨΗΦΙΔΩΤΟ σου σε 2 ώρες!

Φτιάξε και συ το ΨΗΦΙΔΩΤΟ σου σε 2 ώρες!

Στις αρχές του 15 έγινε μεγάλη συζήτηση για το ψηφιδωτό που βρέθηκε στο προθάλαμο του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη. Η φωτογραφία του ψηφιδωτού, έστω και χαλασμένο από τους τυμβωρύχους, έκανε το γύρο του κόσμου. Μείναμε όλοι με ανοιχτό το στόμα, λές και το ψηφιδωτό έχει κάτι το μαγικό.
  Λίγοι ξέρουμε πως η απεικόνιση που έχει το ελληνικό 2ευρω , δηλαδή  η αρπαγή της Ευρώπης από τον Δία που είχε πάρει την μορφή ταύρου! , είναι παρμένη από αρχαίο ψηφιδωτό που υπάρχει στο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Σπάρτη.  
  Ξακουστά ήταν τα ψηφιδωτά που είχε η Αγία Σοφία, τα οποία σοβάτισαν οι απολίτιστοι μουσουλμάνοι.


   Η τέχνη του ψηφιδωτού είναι αρχαία, αλλά δεν είναι τόσο μεγάλη και τόσο δύσκολη όσο νομίζουμε . Είναι απλώς το επόμενο στάδιο από το βοτσαλωτό.
 Είναι πολύ πιο εύκολη τέχνη από τη ζωγραφική , και εντελώς ασύγκριτη με τη γλυπτική η οποία είναι η κορυφή των εικαστικών καλών τεχνών..
 Μπορεί ο καθένας να  μάθει να φτιάχνει ψηφιδωτά, ακόμα και μόνος του ,
  αν έχει μερικές γενικές γνώσεις και αν πειραματιστεί.  


  Φιλοσοφία του ψηφιδωτού: Στο μάτι αρέσει πολύ το ψηφιδωτό, γιατί ενώ αποτελείται από εκατοντάδες-χιλιάδες πετρούλες παριστάνει κάτι, και κυρίως γιατί φαίνεται να αλλάζει σχήμα αναλόγως αν το δεις από κοντά ή από μακριά. Από κοντά δείχνει να έχει πολλές ατέλειες, όμως από  λίγο μακρύτερα δείχνει να έχει σχήμα κανονικό σαν να είναι ζωγραφιά ή φωτογραφία! Καθώς απομακρύνεσαι  αυτό ομορφαίνει, δείχνει σαν να έχει ‘βάθος’. Μη ξεχνάμε πως και οι φωτογραφίες αποτελούνται από χιλιάδες-εκατομμύρια μικρές κουκίδες…
  Το ψηφιδωτό είναι ζωντανή σύνθεση.  Ό,τι βλέπουν τα μάτια μας κάθε φορά, είναι κι αυτό ένα ‘ψηφιδωτό’ και αυτομάτως ο εγκέφαλος κάνει σύνθεση, δίνοντας βάρος σε μερικά.
  Η  ψηφίδες είναι σαν παζλ, σαν  τα μόρια , ή σαν τα κύτταρα που έχει ένας οργανισμός.  Σαν ένα δάσος που αποτελείται από πολλά δέντρα…
  Εδώ θα μπορούσαμε να κάνουμε έναν παραλληλισμό. Η δημοκρατία στηρίζεται  στα ψηφίσματα, στα δημο-ψηφίσματα. Στις αρχαίες ψηφοφορίες έριχναν μια ψηφίδα, δηλ. μια πετρούλα στη μια πλευρά ή στην άλλη της κάλπης. Όπως χιλιάδες πετρούλες φτιάχνουν μιαν απεικόνιση, έτσι και οι χιλιάδες ψήφοι του λαού βγάζουν το τελικό αποτέλεσμα, αποτυπώνουν τη βούληση του λαού κατά μέσο όρο, ‘χοντρικά’.  
 Ακόμα και οι αντίθετες γνώμες είναι χρήσιμες στη δημοκρατία, όπως και κάθε πετρούλα είναι χρήσιμη στο ψηφιδωτό…   Θα λέγαμε πως το ψηφιδωτό είναι η εικαστική απεικόνιση της δημοκρατίας, μοιάζουν τόσο πολύ…

Απ τη θεωρία στην πράξη


1.   Είδη ψηφιδωτού: Υπάρχει μεγάλο ή μικρό, απλό ή σύνθετο, για τοίχο ή για δάπεδο, με απλά σχήματα ή με ειδική εικόνα, με ψηφίδες μικρές ή μεγάλες, με βοτσαλάκια από τη θάλασσα ή άλλες πετρούλες, ή σπασμένα κεραμικά, κλπ, κλπ.
 --Ο ερασιτέχνης ψηφιδομάστορας –προφανώς- θα ξεκινήσει από μικρά απλά ψηφιδωτά, μετά να φτιάξει με απλά σχήματα ,  και αργότερα να περάσει σε πιο μεγάλες επιφάνειες με παραστάσεις.


2.  Οι ψηφίδες. σχήμα – χρώμα   Συλλέγουμε εκατοντάδες, χιλιάδες μικρές ψηφίδες. Οι ψηφίδες που θα τις τοποθετήσουμε όρθιες, πρέπει να έχουν κάποιο μήκος (βάθος) 2-3 πόντους, να είναι επικήκεις ‘σαν’ γόπα τσιγάρου για να ταιριάζουν μεταξύ τους, και όσο πιό λείες στην επάνω τους όψη. Κάπως σαν τα δόντια του ανθρώπου σε μέγεθος και σχήμα (μαζί με τη ρίζα). Από ένα μικρό ανθρώπινο  μπροστινό δόντι  έως μεγάλο δόντι ‘τραπεζίτη’, μαζί με τη ρίζα του, δηλαδή περίπου 2-3 πόντους.
 Προτείνουμε τις έτοιμες ψηφίδες από μικρά βοτσαλάκια που βγάζει η θάλασσα. Είναι ιδανικά για ‘αρχαίο’ ερασιτεχνικό ‘brut’ ψηφιδωτό. Υπάρχει όμως και η άλλη τεχνική, την οποία προτείνουν οι επαγγελματίες της τέχνης του ψηφιδωτού, δηλαδή να σπάσεις σε κομματάκια μια πέτρα, ένα κεραμικό, ένα πλακάκι ή γυαλί, και να τα ξανα- ‘κολλήσεις’ μετά στο ψηφιδωτό. (!...)
  Μοιράζεις τα βοτσαλάκια σε δοχεία ανά ομάδες ανάλογα με χρωματισμό και μέγεθος και τα έχεις έτοιμα στον πάγκο εργασίας.


3.   το καλούπι: φτιάχνουμε ένα καλούπι, σαν το ταψί του μπακλαβά, τετράγωνο, ή παραλληλόγραμμο ή στρογγυλό, μέσα στο οποίο θα βάλουμε τις ψηφίδες με κάποιο σχέδιο και θα τις συνδέσουμε μεταξύ τους με ένα υλικό. π.χ. με τσιμέντο, με γύψο, κόλα, κλπ.  Το καλούπι αυτό μπορεί να είναι από ξύλο, ή λωρίδες από λαμαρίνα, κλπ. Μπορούμε επίσης να έχουμε το περίγραμμα του καλουπιού πάνω σε ένα τραπέζι, αρκεί από κάτω να βάλουμε μια πλαστική επιφάνεια για να μην κολλήσει το ψηφιδωτό στο τραπέζι.
 Βάζεις το καλούπι επάνω σε μια επιφάνεια, σε ένα τραπέζι-πάγκο εργασίας , φτιάχνεις καφεδάκι, βάζεις μουσική και η μεγάλη στιγμή ήρθε…


4.  Κατασκευή   Φτιάχνουμε την ‘λάσπη’, λευκό τσιμεντάκι και λεπτή άμμο φυσική ή ‘νταμαρίσια’ και μαρμαρόσκονη, κλπ. Υπάρχουν πολλά υλικά και καλό είναι να πειραματιστεί ο κάθε επίδοξος   μάστορας. Ρίχνεις το μείγμα στο καλούπι, μέχρι τη μέση του περίπου. Το ισιώνεις κάπως με το μυστρί που το ανακάτωσες.


  Και αρχίζουμε να τοποθετούμε με τα χεράκια μας και με πολλή προσοχή και με σειρά τις ψηφίδες. Από την έξω πλευρά του καλουπιού προς τα μέσα. Κυκλικά, ή με προσανατολισμό προς το κέντρο ή ψαροκόκκαλο, ή σύμφωνα με κάποιο σχέδιο, υπάρχουν πολλές τεχνικές.
 Φροντίζουμε να είναι μεταξύ τους επίπεδες ή καλύτερα λίγο πιο ψηλά απ το σωστό ώστε να μπορούμε μετά να τις πιέσουμε προς τα κάτω για να έρθουν ευθεία.
 Θα χρειαστεί ένα μικρό κατσαβιδάκι, μια ‘τσιμπίδα’ για να βγάλουμε έξω  μια ψηφίδα που πήγε βαθειά, ή να την μετακινήσουμε λίγο.
 Μεγάλη χρησιμότητα έχουν οι ‘σφήνες’ ,οι πιο μικρές πετρούλες που μπαίνουν  στο τέλος της εργασίας και γεμίζουν ένα κενό. Χρησιμεύουν για ομορφιά και για το ‘δέσιμο’ του ψηφιδωτού.
 Μόλις το φτιάξεις, ρίχνεις από πάνω λίγο αραιό τσιμέντο ώστε να καλύψει τα κενά και να φτάσει έως επάνω-πάνω.


   Ένα ψηφιδωτό 50 επί 50   θέλει περίπου 2 ώρες εργασία για έναν κάπως έμπειρο τεχνίτη. Μετά το αφήνεις να στεγνώσει, να ξεραθεί το τσιμέντο, να γίνει ‘πέτρα’.  Μετά από λίγες ώρες το καταβρέχεις λίγο, να σφίξει καλύτερα. Την άλλη μέρα ή την παράλλη βγάζεις με προσοχή το καλούπι.


Τρίψιμο με βούρτσα και λείανση με γυαλόχαρτο. Μόλις μισο-ξεραθεί το τρίβουμε με προσοχή με μια συρματόβουρτσα για να φύγει το περισσό τσιμέντο και να φανούν καθαρά οι πετρούλες.  Όσο καλό και να το φτιάξουμε θα έχει μερικές ατέλειες. Μερικές πετρούλες θα είναι πιο ψηλά απ τις άλλες. Γι αυτό και όταν σκληρύνει καλά, με ένα γυαλόχαρτο τρίβουμε την επιφάνεια ώστε να γίνει πιο επίπεδη. Υπάρχει και ο μηχανικός τρόπος: ένα τριβείο , αλλά πρέπει να μην βάλουμε μεγάλη πίεση και  χαλάσει το ψηφιδωτό, ούτε πρέπει να το κάνουμε εντελώς λείο διότι δεν θα φαίνεται -ούτε και θα είναι- χειροποίητο, θα χάσει την αξία του, θα χαθεί ο κόπος μας.


παραλλαγές
---στη λάσπη με το τσιμέντο και άμμο , μαζί με το νερό βάζουμε λίγο φρέσκο χυμό λεμονιού για να μη σφίξει γρήγορα, για να έχουμε περισσότερο χρόνο να ταιριάξουμε τις ψηφίδες.
--- Άλλη τεχνική είναι τα βάζουμε σε άμμο καλά ανακατωμένη με τσιμέντο , συνθέτουμε τις ψηφίδες και στο τέλος βρέχουμε την άμμο μαζί με τσιμέντο, ώστε να σφίξει.
---- Άλλη τεχνική, βάζουμε τις ψηφίδες μόνο σε λεπτή άμμο, και μετά ρίχνουμε το νεροτσιμέντο από λευκό τσιμέντο.


----Μπορούν να δουλεύουν συγχρόνως  2 τεχνίτες μαζί, ή και 3 , γύρω από το τραπέζι που είναι το υπό κατασκευήν ψηφιδωτό. Για πιο γρήγορα, για να προλάβουν μην σφίξει το τσιμέντο.


μικρό ‘μυστικό’:
--Δεν κάνουμε εντελώς επίπεδο το ψηφιδωτό αλλά στη μέση να είναι λίγο πιο ψηλό απ ό,τι στις άκρες, σαν καρβέλι ψωμί, σαν βασιλόπιττα. Να δείχνει ‘ζωντανό’ , σαν να έχει φουσκώσει λίγο.

5.   τοποθέτηση  


σε πλακάκι.
  Όλα τα σύγχρονα σπίτια έχουν τετράγωνα πλακάκια, συνήθως πλάτους 30, 33 και 40 πόντων.  Μια ωραία ιδέα είναι να το βάλεις στην θέση ενός από τα πλακάκια που υπάρχουν στην είσοδο του σπιτιού, εκεί που πατάς το πρώτο βήμα, μπαίνοντας ή και βγαίνοντας. Πάει από μόνο του το μάτι μας και μας φτιάχνει την  διάθεση.
  Ένα μεγαλύτερο ψηφιδωτό μπορείς να το βάλεις στο κέντρο του δωματίου.   
  Μπορούμε  να το βάλουμε ψηφιδωτό και σε ξύλινο ή μαρμάρινο δάπεδο, αν αφαιρέσουμε τον ανάλογο χώρο.
 Φτιάχνεις ένα ανάλογων διαστάσεων ψηφιδωτό και όταν το ετοιμάσεις και πετύχει και είναι ωραίο, το τοποθετείς δίπλα στο πλακάκι που θα βγάλεις για να δεις αν αξίζει τον κόπο. Αν ναι, σπας το πλακάκι, το σκάβεις σε τόσο βάθος όσο ύψος έχει το ψηφιδωτό, και 3-4 χιλιοστά παραπάνω, και μετά προβάρεις το ψηφιδωτό αν ταιριάζει καλά. Αν ναι, τότε φτιάχνεις αραιή τσιμεντολάσπη, τη ρίχνεις μέσα και ‘φ λ ά π’ μπήκε μέσα για πάντα το ψηφιδωτό.
 Το αφήνεις 1-2 χιλιοστά πάνω από την επιφάνεια που έχει το δάπεδο, γιατί στην πορεία του χρόνου θα τριφτεί από τα χιλιάδες πατήματα των ανθρώπων που θα περάσουν από πάνω του. Το τρίβεις λίγο ακόμα με το γυαλόχαρτο αν χρειαστεί.
 ---μπορείς και να βάλεις ένα στρογγυλό ψηφιδωτό σε ένα τετράγωνο πλαίσιο, γεμίζοντας τα κενά με άλλο υλικό.


σε κάδρο,  είναι το πιο εύκολο, απλώς το ακουμπάς γυρτά στον τοίχο, σε ένα έπιπλο, με προσοχή να μην πέσει και να μην σπάσει. Ίσως θα χρειαστεί να έχει ένα πλαίσιο, ένα μόνιμο καλούπι.


σε τοίχο  , είναι κάπως δύσκολο, πρέπει να σκάψεις προσεκτικά τον τοίχο στους 3-5 πόντους που θα τοποθετήσεις το ψηφιδωτό. Βάζεις ένα γερό πλαίσιο στον τοίχο, από σίδερο, ξύλο, κλπ. Και τοποθετείς το ψηφιδωτό με πολύ καλή συγκόλληση.  


πάνω σε τραπέζι. Ένα ωραίο ψηφιδωτό μπορείς να το ακουμπήσεις απλώς σε ένα τραπέζι για να το βλέπουν, ή να βάλεις κάτι επάνω, σαν πάσο. Μπορεί κανείς να ‘εντοιχίσει’ ένα ψηφιδωτό σε ένα τραπέζι ή και να φτιάξει ένα ολόκληρο ψηφιδωτό τραπέζι…
                       --------------------------------------------------------
   Αυτό ήταν το απλό χειροποίητο, ερασιτεχνικό, ‘αρχαίο’, ‘βυζαντινό’, ‘χωριάτικο’ κλπ. ψηφιδωτό, που μπορεί να κάνει ο καθένας μας χωρίς να σπουδάζει για χρόνια, και χωρίς να κουραστεί πολύ, παρά μόνο λίγες ώρες.
 Ας κουραστεί , ας ‘αποτύχει’ στην πρώτη απόπειρα, ώστε να πεισμώσει και να μάθει από μόνος του την τέχνη αυτή. Το κάθε νέο έργο που θα φτιάχνει, θα γίνεται πιο εύκολα και θα είναι πιο όμορφο. Όποιος θέλει, μπορεί να το κάνει και επαγγελματικά, και με πολύ καλό μεροκάματο.


Συνοψίζοντας:
-- πας στην αμμουδιά και μαζεύεις εκατοντάδες  μικρά μακρόστενα βοτσαλάκια, 2-3 cm μήκος.
---τα ομαδοποιείς ανάλογα με το χρώμα τους π.χ. πολύ λευκές, λιγότερο, γκρι, σκούρες, κοκκινωπές, μαυριδερές, κλπ.
 ---Φτιάχνεις το καλούπι, ανακατεύεις τα υλικά, ρίχνεις τη λάσπη, τοποθετείς τις ψηφίδες με προσοχή. Διορθώνεις τις μικρές ατέλειες πριν ξεραθεί το τσιμέντο. Περνούν λίγες ώρες, το καταβρέχεις, το βουρτσίζεις, το ισιώνεις με γυαλόχαρτο, και μένει η τοποθέτηση…   Συγχαρητήρια, κι ας μην έγινε τέλειο!.
--- Υπάρχουν και άλλοι τρόποι για ψηφιδωτό, απλώς εμείς προτείνουμε αυτόν ως πιο εύκολο, πιο γρήγορο και με πολύ καλό αποτέλεσμα, αν και όχι τέλειο.


---------------------------- Ψηφιδωτές Τσιμεντόπλακες..
    Εδώ ας κάνουμε μία σχετική παρένθεση για τις χρήσεις που έχει ένα είδος ψηφιδωτού που υπάρχει χρόνια στο εμπόριο.  Είναι οι πλάκες πεζοδρομίου με ψηφίδα, ψηφίδα θαλάσσης, κλπ, σε διάφορα χρώματα, σχήματα, κλπ. Υπάρχουν ήδη στο εμπόριο πάμφθηνα τέτοια ‘ψηφιδωτά’. Μερικά είναι αριστουργήματα και κοστίζουν όσο ένα καφές, 2-3 ευρώ το ένα! Όσο –περίπου- και οι άλλες κοινές τσιμεντόπλακες πεζοδρομίου. Το να βάλεις πλάκες με ψηφίδες στο πεζοδρόμιο ή σε μια αυλή -καλά ταιριασμένες- είναι μια πολύ έξυπνη λύση. Είναι σαν να κάνεις ψηφιδωτό ένα χώρο  στο 1/10 το χρόνου, κόπου και χρήματος που θα ήθελε ένα κανονικό ψηφιδωτό. Μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα και πάνω σε άμμο, χωρίς τσιμέντο!, έτσι θα έπρεπε να ήταν τα πεζοδρόμια.
  Αν ταιριαστούν καλά πάνω σε τσιμέντο είναι ιδανικές για ποδηλατόδρομους, για δάπεδο σε ερασιτεχνικό μπάσκετ, κλπ.    Ακόμα και σε εσωτερικούς χώρους μπορείς να βάλεις ως δάπεδο ψηφιδόπλακες, και μάλιστα επάνω σε καλά πατημένη άμμο ώστε να απορροφάει το δάπεδο το κατάβρεγμα με νερό αντί για σκούπισμα!
    
                                      Αντώνης Αντωνόπουλος, Κυπαρισσία

Post a Comment

Νεότερη Παλαιότερη